باک خودرو از جنس فلز ساخته شده است که این فضا محلی برای نگهداری رسوب ذرات معلق در بنزین می‌باشد. ذرات رسوبی تشکیل شده در باک بنرین با تکان‌های خودرو در بنزین شناور شده و در مسیر ورود به پیشرانه موتور خودرو حرکت می‌کند. اما این موضوع فقط بخشی از ماجراست. رسوبات موجود در باک بنزین می‌توانند مشکلات متعددی برای خودرو ایجاد کنند، از جمله کاهش قدرت موتور، مشکل در استارت خوردن، عملکرد نامنظم موتور، افزایش مصرف سوخت و درنهایت خرابی پمپ بنزین.
رسوبات می‌توانند مسیر عبور بنزین را مسدود کرده و جریان بنزین به موتور را محدود کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش قدرت موتور شود. اگر رسوبات به اندازه کافی زیاد باشند، می‌توانند فیلتر بنزین را نیز مسدود کرده و از رسیدن بنزین به موتور جلوگیری کنند. این امر می‌تواند باعث مشکل در استارت خوردن یا حتی روشن نشدن خودرو شود.
رسوبات می‌توانند به انژکتورها و سایر اجزای سیستم سوخت‌رسانی آسیب برسانند. این امر می‌تواند باعث عملکرد نامنظم موتور، لرزش و نوسان دور موتور شود. رسوبات می‌توانند باعث نشت بنزین از باک یا سیستم سوخت‌رسانی شوند. این امر می‌تواند منجر به افزایش مصرف سوخت و هدر رفتن بنزین شود. درنهایت رسوبات می‌توانند به پمپ بنزین آسیب برسانند و باعث خرابی آن شوند. تعویض پمپ بنزین می‌تواند پرهزینه باشد.
فیلتر بنزین، که به نام صافی بنزین هم شناخته می‌شود، قطعه‌ای در سیستم سوخت‌رسانی خودرو است که وظیفه‌ی تصفیه‌ی بنزین قبل از ورود به موتور را بر عهده دارد. این فیلتر ذرات معلق، زنگ آهن، آب و سایر آلاینده‌ها را از بنزین جدا می‌کند و به این ترتیب از آسیب رسیدن به انژکتورها، پمپ بنزین و سایر اجزای سیستم سوخت‌رسانی جلوگیری می‌کند.
سیستم سوخت‌رسانی در خودروهای احتراق داخلی یکی از اصلی‌ترین بخش‌های فنی محسوب می‌شود. بدون این سیستم، موتور خودرو قادر به تولید قدرت و حرکت خودرو نخواهد بود.
نقش سیستم سوخت‌رسانی در خودروهای احتراق داخلی:
- انتقال سوخت از مخزن به موتور: سیستم سوخت‌رسانی وظیفه‌ی انتقال بنزین از مخزن به موتور را بر عهده دارد. این کار با استفاده از پمپ بنزین، لوله‌های انتقال بنزین و انژکتورها انجام می‌شود.
- تنظیم مقدار سوخت: سیستم سوخت‌رسانی باید مقدار مناسب سوخت را با توجه به شرایط کار موتور تنظیم کند. این کار با استفاده از سنسورهای مختلف و کامپیوتر موتور انجام می‌شود.
- اتمیزه کردن سوخت: سیستم سوخت‌رسانی باید بنزین را به ذرات ریز تبدیل کند تا به طور کامل با هوا مخلوط شده و بسوزد. این کار با استفاده از انژکتورها انجام می‌شود.
اجزای اصلی سیستم سوخت‌رسانی:
- مخزن بنزین: محل ذخیره بنزین
- پمپ بنزین: وظیفه‌ی انتقال بنزین از مخزن به موتور را بر عهده دارد.
- فیلتر بنزین: ذرات معلق و ناخالصی‌ها را از بنزین جدا می‌کند.
- لوله‌های انتقال بنزین: بنزین را از مخزن به پمپ بنزین و سپس به انژکتورها منتقل می‌کنند.
- انژکتورها: بنزین را به ذرات ریز تبدیل کرده و به داخل سیلندرها تزریق می‌کنند.
- سنسورها: اطلاعات مربوط به شرایط کار موتور را به کامپیوتر موتور ارسال می‌کنند.
- کامپیوتر موتور: با استفاده از اطلاعات دریافتی از سنسورها، مقدار مناسب سوخت را تنظیم می‌کند.
فهرست مطالب
نحوه عملکرد فیلتر بنزین
سوخت در دو مرحله تصفیه می‌شود: ابتدا صافی پمپ و سپس صافی فیلتر ناخالصی ها را از سوخت جدا می‌سازد. فیلترهای سوخت که عمل تصفیه را انجام می‌دهند عموماً از نوع کاغذی هستند. بخش جدا کننده این فیلترها از نوعی کاغذ مخصوص ساخته شده و برای اینکه کارایی بیشتر و سطح موثرتری از فیلتراسیون را داشته باشند، آن را به صورت چین دار ساخته و درون یک محفظه‌ی فلزی قرار می‌دهند. گرچه انواع دیگری از فیلترها مانند فیلترهای نمدی و یا پارچه‌ای نیز وجود دارند، اما امروزه ساخت و استفاده از آن‌ها کم شده است. اندازه قطر منافذ کاغذ به کار رفته در فیلتر سوخت بسته به نوع کاربرد آن متفاوت است.
عواملی می‌تواند باعث انسداد تدریجی صافی فیلتر سوخت شود: ممکن است مقادیر زیادی زنگ و آشغال درون باک سوخت خودرو جمع شده باشد، در باک خودرو تعرق طبیعی و رطوبت وجود دارد که باعث زنگ زدگی می‌شود، در هر بار سوخت گیری ممکن است مواد زائدی وارد باک شود، هرچه فیلتر سوخت دیرتر تعویض گردد، مواد زائد بیشتری درون آن جمع شده و به تدریج مانع از جریان بنزین به سوی موتور می‌شوند.
محل قرارگیری فیلتر بنزین
محل قرارگیری فیلتر بنزین در خودروهای مختلف متفاوت است. اما در هر حال این قطعه در بخشی از مسیر بنزین در سیستم سوخت‌رسانی از باک به‌سمت موتور قرار دارد. در خودروهای قدیمی‌تر این فیلتر در یکی از بخش‌های زیر خودرو نزدیک به مخزن سوخت، درون محفظه موتور و یا نزدیک به موتور قرار داشت.
اما در خودروهای امروزی، این فیلتر درون باک بنزین تعبیه می‌شود. در واقع درون باک بنزین یک صفحه توری وجود دارد که جنبه پیش فیلتر داشته و به‌عنوان صافی عمل می‌کند. این صافی مانع از ورود ذرات بزرگ آلاینده به درون پمپ بنزین می‌شود که پشت آن و در مسیر خروج بنزین واقع شده است. فیلتر سوخت اما در همین مسیر و پس از پمپ قرار دارد. این ترتیب جایی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم فیلتر بنزین برای انجام وظیفه خود و تصفیه بنزین نیاز به فشار سوخت دارد. این فشار از پمپ تأمین می‌شود.
علائم کثیف شدن فیلتر بنزین خودرو چیست؟
در صورتی که خودروی شما در حالت نرمال دارای لرزش شدید است و به صورت نرمال کار نمی‌کند، این موضوع می‌تواند نشانه کثیفی فیلتر بنزین خودروی شما باشد. یکی دیگر از نشانه‌های کثیف شدن فیلتر بنزین خودرو، کاهش کشش موتور در سربالایی‌ها و یا در هنگام گرفتن کولر خودرو می‌باشد.
در صورتی که صبح‌ها خودروی شما با تک استارت روشن نمی‌شود، این موضوع می‌تواند به دلیل کثیفی فیلتر بنزین باشد. در صورت بروز این اتفاق باید سوییچ خودروی خود را به مدت چند ثانیه باز گذاشته تا بنزین کافی به موتور برسد. تغییر صدای پمپ بنزین خودرو یکی دیگر از نشانه‌های کثیف شدن فیلتر بنرین خودرو است. زمانی که سوییچ خودرو را باز می‌کنید، پمپ بنزین با صدای خاصی شروع به کار می‌کند که رانندگان معمولاً به این صدا عادت می‌کنند. اگر تغییر در این صدا بوجود آمد نشانه این است که پمپ بنزین بدلیل کثیفی فیلتر بنزین زیر فشار بیش از حد است.
افزایش مصرف خودرو و کاهش راندمان خودرو یکی دیگر از نشانه‌های کثیف شدن صافی بنزین خودرو می‌باشد. زیرا عبور جرم و ذرات ریز از صافی بنزین و ورود آن به انژکتور خودرو موجب مسدود شدن مسیر پاشش سوخت و در آخر از کار افتادن یکی از انژکتورهای خودرو می‌گردد، البته ممکن است نیمی از مسیر پاشش سوخت یکی از انژکتورها مسدود شود که این مورد موجب بد کار کردن و لرزش موتور در دور آرام و حالت درجای ماشین می‌شود. در حقیقت علت اصلی کثیف شدن و مسدود شدن انژکتورها خرابی یا غیر استاندارد بودن فیلتر بنزین می‌باشد. پس بر این موضوع باید تاکید کرد که همیشه از فیلتر بنزین اصل در خودروی خود استفاده کنید. فراموش نکنید استفاده از فیلتر بنزین کارکرده روی اتومبیل به مراتب بهتر از تعویض آن با صافی نو غیر اصلی است.
نحوه ساخت فیلتر بنزین خودرو
ساخت فیلتر بنزین خودرو فرآیندی پیچیده است که به دانش و تخصص فنی نیاز دارد. مراحل کلی این فرآیند به شرح زیر است:
انتخاب مواد اولیه:
- پوسته فیلتر: معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته می‌شود.
- عنصر فیلتر: معمولاً از کاغذ یا پارچه بافته شده ساخته می‌شود.
- چسب: برای اتصال پوسته فیلتر به عنصر فیلتر استفاده می‌شود.
- واشرها و اورینگ‌ها: برای جلوگیری از نشت بنزین استفاده می‌شوند.
ساخت پوسته فیلتر:
- پوسته فیلتر می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلفی مانند قالب‌گیری تزریقی یا اکستروژن ساخته شود.
- در روش قالب‌گیری تزریقی، پلاستیک مذاب به داخل قالب تزریق می‌شود و پس از سرد شدن، پوسته فیلتر شکل می‌گیرد.
- در روش اکستروژن، پلاستیک مذاب از طریق یک قالب عبور داده می‌شود و پس از سرد شدن، به شکل لوله یا میله در می‌آید.
ساخت عنصر فیلتر:
- عنصر فیلتر می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلفی مانند کاغذ بافته شده یا پارچه بافته شده ساخته شود.
- کاغذ بافته شده از الیاف سلولزی ساخته می‌شود و معمولاً برای فیلتر کردن ذرات بزرگ استفاده می‌شود.
- پارچه بافته شده از الیاف مصنوعی مانند پلی استر ساخته می‌شود و معمولاً برای فیلتر کردن ذرات ریز استفاده می‌شود.
مونتاژ فیلتر:
- پوسته فیلتر و عنصر فیلتر با استفاده از چسب به هم متصل می‌شوند.
- واشرها و اورینگ‌ها برای جلوگیری از نشت بنزین در محل اتصال پوسته فیلتر و عنصر فیلتر نصب می‌شوند.
آزمایش فیلتر:
- فیلتر بنزین قبل از عرضه به بازار باید از نظر کیفیت و عملکرد آزمایش شود.
- این آزمایش‌ها شامل تست نشتی، تست فیلتراسیون و تست مقاومت در برابر فشار و دما است.
عواقب عدم تعویض به موقع فیلتر سوخت
فیلتر بنزین در موارد مهمی همچون عملکرد بهینه سیستم فنی، بازده بیشتر موتور، استهلاک کمتر قطعات موتور و سلامت سیستم سوخت‌رسانی مؤثر است. بنابراین باید نسبت به سلامت آن و دقت در زمان تعویضش توجه لازم را داشت. این زمان معمولا از سوی تولیدکننده فیلتر مشخص می‌شود که عموما کارکرد حدود ۱۵ هزار کیلومتر است. بدون شک، تمام‌شدن عمر مفید فیلتر و یا ایجاد هر مشکلی در آن که ممکن است به دلایل مختلفی نظیر کیفیت پایین بنزین اتفاق افتد، می‌تواند در روند کار این قطعه اختلال ایجاد کند. عواقب این اخلال می‌تواند هریک از موارد زیر باشد:
- بازده موتور
- کثیفی انژکتورها
- کاهش عمر پمپ بنزین
- خرابی سنسور اکسیژن
- حتی سوختن سوپاپ موتور
- زنگ‌زدگی و خوردگی در سیلندرها و سرسیلندر
به این ترتیب با توجه به عواقب خرابی و تعویض دیرهنگام فیلتر بنزین، باید نسبت به زمان مشخص‌شده از سوی کمپانی تولیدکننده آن در خصوص عمر مفیدش دقت کافی را داشت و همچنین با مشاهده علائم خرابی فیلتر نسبت به بررسی آن اقدام نمود. برخی از این علائم عبارتند از:
- کاهش قدرت موتور
- روشن شدن چراغ چک
- استارت خوردن نامناسب و روشن نشدن با اولین استار
- ریپ زدن در حرکت
- سخت کار کردن خودرو در حالت درجا
- افزایش مصرف سوخت
- خاموش شدن خودرو در حالت ایستاده
وجود آب در فیلتر بنزین
وجود آب در فیلتر بنزین می‌تواند مشکلاتی را برای خودرو شما ایجاد کند. دلایل وجود آب در فیلتر بنزین عبارتند از: معمول‌ترین دلیل، رطوبت موجود در هوا است که به داخل باک بنزین نفوذ می‌کند. ممکن است در اثر بارندگی، آب به داخل باک بنزین نفوذ کند. همچنین اگر از بنزین بی‌کیفیت استفاده کنید، ممکن است آب در آن وجود داشته باشد.
علائم وجود آب در فیلتر بنزین عبارتند از کاهش قدرت موتور، مشکل در استارت خوردن، عملکرد نامنظم موتور، روشن شدن چراغ چک موتور و مشاهده قطرات آب روی فیلتر بنزین.
راه‌های حل مشکل وجود آب در فیلتر بنزین:
- تخلیه آب از باک بنزین: اولین قدم برای حل مشکل، تخلیه آب از باک بنزین است. این کار را می‌توانید با استفاده از یک شلنگ یا با مراجعه به یک مکانیک انجام دهید.
- تعویض فیلتر بنزین: بعد از تخلیه آب از باک بنزین، باید فیلتر بنزین را تعویض کنید. فیلتر بنزین آب را جذب می‌کند و به مرور زمان اشباع می‌شود.
- استفاده از بنزین با کیفیت: از بنزین با کیفیت بالا استفاده کنید تا از وجود آب در آن مطمئن باشید.
- اضافه کردن یک جداکننده آب: می‌توانید یک جداکننده آب به سیستم سوخت‌رسانی خودروی خود اضافه کنید. جداکننده آب، آب را از بنزین جدا می‌کند و از ورود آن به موتور جلوگیری می‌کند.
جمع‌بندی
سوختی که وارد باک خودرو می‌شود ممکن است، در طول مراحل حمل و نقل، انبار داری یا حتی هنگام استفاده داخل باک دارای ناخالصی‌ها، مواد ریز میکروسکپی یا مواد اضافه‌ای مثل آب، مواد خارجی و آلودگی، باشد. این مواد گاهی ممکن است به حدی ریز و کوچک باشد که با چشم دیده نشوند.
از آنجایی که نحوه‌ی عمل قطعات سیستم سوخت رسانی بسیار حساس است، ورود هر گونه ناخالصی و آلودگی‌های ریز و درشت باعث صدمه رساندن و فرسایش سریع در این قسمت‌ها می‌شود . همچنین ورود آب نیز به این قسمت‌ها موجب زنگ زدگی و فرسایش قطعات ظریف سیستم سوخت رسانی و باعث نامنظم کار کردن موتور، نشر دود از اگزوز و کاهش توان موتور نیز است. در اینجا فیلتر بنزین وارد شده و نقش موثر خود را نشان می‌دهد.