منبع انبساط یکی از قطعات مهم در سیستم خنک کننده خودرو است که نمی‌توان اهمیت آن را نادیده گرفت. وظیفه اصلی سیستم خنک کننده جلوگیری از گرم شدن بیش از حد موتور ماشین از طریق منتقل کردن گرما به هوای اطراف است. همچنین موتور ماشین در دمای مناسب بهتر کار میکند و زمانی که سرد است اجزای آن زودتر فرسوده می‌شوند و آلودگی بیشتری تولید میکند. پس وظیفه بعدی سیستم خنک کننده خودرو این است که اجازه دهد موتور هر چه سریعتر گرم شود و البته در دمای ثابتی نیز کار کند. در ادامه با تن پارت همراه باشید تا بگوییم منبع انبساط چیست و چه کاربردی در خودروهای امروزی دارد.
فهرست مطالب
منبع انبساط چیست؟
منبع انبساط مخزنی (Expansion Tank) است که فشار اضافی سیالات گرم شده را بالانس کرده و کمبود آب در گردش درون سیستم‌های حرارت مرکزی را جبران میکند. به عبارتی این مخزن وسیله‌ای است برای محافظت از سیستم‌های گرمایشی در برابر فشار زیاد. در سیستم‌های گرمایش مرکزی مانند موتورخانه، دمای آبی که داخل لوله‌ها در گردش است، به وسیله سیستم گرمایشی بالا میرود و با انبساط شدیدی مواجه می‌شود. با بالا رفتن دمای آب، حجم آن، و بالطبع فشار آن، زیاد می‌شود. فشار آب اگر کنترل نشود، می‌تواند به لوله‌ها و اتصالات سیستم گرمایشی و اجزاء و قطعات آن، نظیر دیگ آبگرم، صدمه جدی بزند. دیده شده در مواقعی منجر به ترکیدگی و انفجار دیگ گرمایش نیز شده است.
خودروها نیز در بخش سیستم خنک کننده دچار همین مشکلات گفته شده هستند. طراحان خودرو به منظور کنترل دمای موتور که می‌تواند تا ۲۵۰ درجه سانتیگراد گرما تولید کند که این موضوع باعث خسارات سنگینی خواهد شد، سیستم خنک کننده موتور را طراحی و تعبیه کرده‌اند. یکی از اجزاء سیستم خنک کننده منبع انبساط است. فشار مایع خنک کننده در رادیاتور بسیار بالاست و اگر کنترل نشود، خودرو با مشکلات جدی روبرو خواهد شد. به همین دلیل در خودروها نیز از یک منبع انبساط برای کنترل فشار مایع خنک کننده استفاده می‌شود. در نتیجه که اگر بخواهیم آب یا همان مایع خنک‌کننده را به سیستم خنک‌کاری خودرو اضافه کنیم، دیگر نیازی نیست که درب رادیاتور را باز کرده و می‌توانیم آن را درون منبع انبساط بریزیم. حتی در خودروهای امروزی برای رادیاتور هیچ دربی تعبیه نشده و عملاً راه دسترسی به رادیاتور از منبع انبساط می‌گذرد. در خودروهای مدرن سیستم خنک کننده با مایع خنک کننده یا به عبارتی ضدیخ یا ضدجوش کار میکند. این مایع زمانی که دما بالا میرود منبسط می‌شود.
منبع انبساط ظرفی است پلاستیکی با گنجایش حدود ۲ لیتر. منبع انبساط تا حدی با هوا پر شده است، دلیل آن هم این است که هوای موجود در مخزن انبساط یک اثر بالشتکی ایجاد میکند که به خنک‌کننده گرم شده اجازه می‌دهد بدون اینکه سیستم خنک‌کننده از کار بیفتد، منبسط شود. همچنین برخلاف رادیاتور، مخزن انبساط یک راه بصری آسان را برای شما فراهم میکند تا سیستم خنک کننده خودروی خود را زیر نظر داشته باشید، زیرا اگر سطح مخزن انبساط پایین بیاید، ممکن است در جایی مانند لوله کشی یا بدتر از آن، در موتور نشتی داشته باشید.
علائم و نشانه‌های خرابی منبع انبساط خودرو
- وجود هرگونه نشتی مایع خنک کننده
- هوا گرفتن موتور
- هرز شدن رزوه‌های روی درب منبع انبساط
علت سرریز آب از منبع انبساط خودرو
چرا منبع انبساط سرریز میکند؟ پر شدن بیش از حد مخزن انبساط یکی از عمده‌ترین دلایل در سرریز شدن آب است. دلیل بعدی می‌تواند از درپوش پلاستیکی مخزن انبساط و هرز شدن رزوه‌های آن باشد، که در این صورت باید اقدام به تعویض درب آن نمایید. ترموستات خراب نیز می‌تواند دلیل دیگری بر وجود این مشکل باشد. البته اگر ترموستات مشکل داشته باشد، معمولاً باید چراغ چک روشن شود اما دیده شده در مواردی که کامپیوتر خودرو این موضوع را متوجه نشده است. خرابی واتر پمپ نیز می‌تواند علتی برای سر ریز شدن باشد. زمانی که واتر پمپ ماشین خراب شده است، آب رادیاتور را روی زمین و یا در اطراف واتر پمپ مشاهده خواهید کرد. در پایان باید گفت که ترک خوردگی و نشتی سرسیلندر یا بلوک سیلندر نیز می‌تواند دلیلی بر سرریز شدن باشد اما این موضوع بسیار نادر است.
بررسی مشکلات رادیاتور انواع خوروهای چینی
برای مطالعه دقیق‌تر در رابطه با رادیاتور خودروهای چینی، مقالات اختصاصی زیر را نیز مطالعه نمایید: