میل موجگیر چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟

اگر شما نیز نسبت به خودرو و نحوۀ عملکرد آن کنجکاو باشید، احتمالاً در جاده‌های پر پیچ و خمی مانند جاده هراز و یا جاده چالوس، این سوال برای شما پیش آمده که چگونه است در سرعت‌های بالا، خودرو در این پیچ‌های خطرناک، چپ نمی‌کند؟ پاسخ به این سوال خیلی ساده است، میل موجگیر قطعه‌ای است که در طراحی خودرو قرار گرفته تا مانع از چپ کردن خودرو گردد. در پیچ‌های جاده، یک گشتاور به خودرو وارد می‌شود. میل موج گیر با ایجاد گشتاور در جهت مخالف پیچ، مانع از بلند شدن چرخ‌های ماشین و چپ شدن آن می‌شود. در واقع میل موجگیر به کمک سیستم تعلیق از جمله فنرها آمده و باعث می‌شود تا جایی که ممکن است، تماس لاستیک‌ها با سطح جاده قطع نشود. به دلیل همین عملکرد است که در تمام خودروها حداقل یک و در بعضی نیز دو میل موجگیر تعبیه شده است. حال که به اهمیت این قطعه پی بردید، در ادامه با تن پارت همراه باشید تا به بررسی بیشتر آن بپردازیم.

میل موجگیر چیست؟

میله موجگیر یا میله تعادل که در انگلیسی با نام‌های Anti-Roll Bar، Sway Bar و Stabilizer Bar شناخته می‌شود، یکی از قطعات بسیار مهم در سیستم تعلیق است. اما میل موجگیر چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟ میل موجگیر یا استرس بار قطعه‌ای است که برای افزایش تعادل ماشین استفاده می‌شود. وظیفه اصلی آن جلوگیری از چپ کردن ماشین به خصوص در پیچ‌های تند است. میل موج گیر که یک قطعه فولادی است، بخشی از سیستم تعلیق خودرو است. میل موجگیر، سمت چپ و راست سیستم تعلیق خودرو را به یکدیگر متصل کرده و ارتعاشات ریز و کوچک را دریافت و سپس این ارتعاشات را بین هر دو طرف تقسیم کرده و باعث می‌شود خودرو حرکت نرم‌تری داشته باشد. 

در دو سر این میله فولادی قطعه‌ای به نام بوش قرار می‌گیرد و در نهایت دو چرخ جلو را به یکدیگر متصل می‌کند. از طرف دیگر این میله تعادل، از دو طرف به شاسی وصل می‌شود. بعضی از خودروهای اسپرت بدلیل شرایطی که دارند در قسمت پشت نیز از میله تعادل استفاده می‌کنند. در تصویر زیر می‌توانید این قطعه را مشاهده نمایید:

همان‌طور که گفته شد کاربرد اصلی میل موجگیر در خوردو، کنترل و جلوگیری از غلت خوردن یا چپ شدن ماشین در پیچ‌ها و حتی رانندگی در مناطق ناهموار است. به عبارتی میل تعادل نوعی فنر است که ما بین دو طبق پایینی خودرو نصب می‌گردد. در حالت طبیعی زمانی که ماشین در یک جهت می‌پیچد، اتاق آن به سمت بیرون حرکت خواهد کرد، سپس طبق‌های پایینی نیز در اثر این کشش به سمت بیرون حرکت می‌کنند. در این زمان میل تعادل وارد عمل شده و در برابر این پیچش مقاومت می‌کند. بنابراین این حرکت می‌تواند موجب کنترل سیستم تعلیق و کاهش انحراف خودرو در هنگام دور زدن شود. میل تعادل همچنین به حفظ تعادل خودرو در هنگام افتادن یک چرخ در چاله یا دست انداز نیز کمک می‌کند و کاربرد دارد.

گفتیم که میل موجگیر قسمتی از سیستم تعلیق است. اما سیستم تعلیق یا Suspension چیست؟ به هر قسمتی که بین چرخ‌ها و بدنه قرار می‌گیرد و حرکت خودرو در مسیرهای ناهموار را به یک حرکت نرم و هموار تبدیل می‌کند، سیستم تعلیق گفته می‌شود. درحقیقت، سیستم تعلیق کاری می‌کند که وقتی چرخ‌ها مسیری سخت و ناهموار را طی می‌کنند، بدنه حداقل تکان و نوسان را داشته باشد.

علائم خرابی میل موجگیر

تا اینجا به اهمیت میل موجگیر پی بردید. خرابی این قطعه می‌تواند رانندگی در جاده‌های ناهموار و پرپیچ وخم را بسیار برای شما ناایمن کند. پس نگهداری از آن و توجه به علائم خرابی این قطعه باید در اولویت یک راننده باشد. زمانی که میل موجگیر خراب شده باشد در خودرو ناسازگاری به‌وجود آمده و خودرو به صدا می‌افتد. کیفیت ضعیف و عملکرد نامناسب آن ممکن است به سایر قطعات جلوبندی نیز آسیب برساند.

اما اگر شما از یک قطعه باکیفیت بالا استفاده کرده و همچنین به خوبی از آن نگهداری کنید، می‌تواند تا سالیان زیاد برای شما کار کند. اما وضعیت خیابان‌ها و جاده‌ها به خصوص در ایران به گونه‌ای است که میل موجگیر همیشه تحت فشار بسیار زیادی است. به همین دلیل بعد از مدتی این قطعه فرسوده می‌شود. در صورت فرسودگی میله تعادل، شما این موضوع را در فرمان خودرو متوجه خواهید شد. در این زمان است که غربیلک فرمان به لرزش در آمده و فرمان می‌زند.

میل تعادل در هر دو سر خود دارای یک سیبک است. سیبک نیز دارای یک مدت زمان مصرف است و پس از منقضی شدن نیاز به تعویض دارد. این سیبک‌ها دارای مقاومت بالایی هستند و به سادگی خراب نمی‌شوند زیرا که دارای گردگیر هستند و احتمال پارگی آن‌ها بسیار پایین است. اما در اتصالات مقاومت بالایی نداشته و با نفوذ گرد و غبار، خاک و آب قسمت گریسی داخل خود را از دست می‌دهند و سپس دچار لقی می‌شوند.

چه نوع میل موجگیری خریداری کنیم؟

کیفیت میل تعادل تاثیر بسیار زیادی بر میزان مقاومت و طول عمر آن دارد. از طرف دیگر یک میل تعادل بی‌کیفیت نه تنها خودش به سرعت آسیب می‌بیند، بلکه باعث آسیب به سایر اجزای سیستم تعلیق شده و همچنین نرمی و راحتی خودرو را نیز از بین می‌برد. کاربرد این قطعه به گونه‌ای است که می‌بایست دو سر فنرهای چپ و راست را به هم متصل کند، این موضوع استقلال عملکردی فنرهای چپ و راست را کم می‌کند. از طرف دیگر وظیفه سیستم تعلیق، نگه داشتن لاستیک در تماس با سطح جاده است. سیستم تعلیق مستقل نیز به هر کدام از چرخ‌ها اجازه می‌دهد تا به‌طور مستقل و جداگانه، خود را با وضعیت جاده هماهنگ کند. گاهی اوقات شرایطی پیش می‌آید که نیاز است چرخ سمت راست بالا رفته و چرخ سمت چپ پایین بیاید. حال اگر این دو چرخ به یکدیگر متصل باشند، در چنین شرایطی یکی از آن‌ها نمی‌تواند حداکثر تماس ممکن را با زمین داشته باشد. به همین دلیل، اگر میل موجگیر نیز خیلی سفت باشد، امکان دارد در پیچ‌های خیلی تند، یکی از چرخ‌های ماشین به‌طور کامل از زمین جدا شود. زیرا میله تعادل، چرخ بیرونی را به سمت پایین فشار داده تا تماس آن با زمین حفظ شود و از سوی دیگر چرخ سمت داخل را به بالا فشار می‌دهد تا از فشار روی فنر آن سمت کم شود. اما اگر میل موجگیر خیلی سفت باشد این نیروی رو به بالا که به چرخ سمت داخل وارد می‌آید، از نیروی فنر بیشتر شده و باعث می‌شود چرخ به‌طور کامل از سطح زمین جدا شود.

عیب دیگر ناشی از سفت بودن این قطعه، از کنترل خارج شدن خودرو است. همان‌طور که پیش از این گفته شد، میل موجگیر فشار رو به بالا به چرخ‌های سمت داخل پیچ وارد می‌آورد. این فشار بر هر دو چرخ جلو و عقب وارد می‌شود. حال اگر این فشار زیاد باشد، چرخ‌های سمت داخل از روی زمین بلند می‌شوند. اگر در این حالت چرخ جلو زودتر از چرخ عقب، از زمین بلند شود، اصطلاحاً می‌گویند خودرو دچار کم فرمانی (Understeer) شده است. اگر هم چرخ عقب زودتر از چرخ جلو تماس خود را با زمین از دست بدهد، می‌گویند اتومبیل دچار بیش فرمانی (Oversteer) شده است. برای جلوگیری از این مشکل نیز باید استحکام میله تعادل را تغییر داد.