دینام یا آلترناتور (Alternator) نوعی ژنراتور الکتریکی است که برای شارژ باتری و همچنین تغذیه سیستم الکتریکی در هنگام کار کردن موتور از آن استفاده می‌شود. نوع مدرن دینام خودرو برای اولین بار در کاربردهای نظامی در طول جنگ جهانی دوم، برای تامین انرژی تجهیزات رادیویی بر روی وسایل نقلیه تخصصی مورد استفاده قرار گرفت. سپس کمپانی کرایسلر در سال ۱۹۶۰ در خودروهای خود از دینام استفاده کرد. البته تا قبل از این نیز خودروها از یک نوع دینام دیگر با نام Dynamo استفاده می‌کردند که نحوه عملکرد آن با دینام‌های امروزی که به نام آلترناتور شناخته می‌شوند متفاوت بود. در ادامه با تن پارت همراه باشید تا بگوییم دینام چیست و چه کاربردی در خودروهای امروزی دارد.
فهرست مطالب
دینام چیست؟
دینام یا ژنراتور یک تولید کننده برق در ماشین است که با تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی وظیفه برق رسانی به خودرو و شارژ مجدد باتری را انجام می‌دهد. دینام در سیستم برق رسانی خودرو، قطعه‌ای بسیار با اهمیت است. از این جهت که اگر این قطعه وجود نداشت، باتری پس از خالی شدن دیگر کارایی نداشت زیرا دیگر روشی برای پر کردن مجدد آن وجود نداشت.
در صفحه کیلومترشمار خودرو یک چراغ وجود دارد که در خودروهای امروزی شبیه باتری است. وقتی این چراغ روشن باشد به این معنی است که دینام نمی‌تواند برق مورد نیاز برای بخش‌های مختلف خودرو را تأمین کند. این چراغ که به نام چراغ دینام یا چراغ باتری شناخته می‌شود گاهی حتی با روشن شدن چراغ‌های خودرو یا برف‌پاکن یا سیستم صوتی اتومبیل روشن می‌شود که همه اینها نشان دهنده اختلال در عملکرد آن است.
اما سوال اینجاست که دینام کدام حرکت مکانیکی را به الکتریکی تبدیل می‌کند؟ با استفاده از تسمه دینام حرکت مکانیکی ایجاد می‌شود. دینام با استفاده از این تسمه به موتور و میل متصل می‌شود و با دوران آنها می‌چرخد. انرژی مکانیکی مورد نیاز برای تبدیل به انرژی الکتریکی نیز از همین چرخش ایجاد می‌شود.
اجزای دینام
- قرقره و بلبرینگ
- آفتامات (رگلاتور)
- پوسته دینام
- سیم‌پیچ ثابت (استاتور)
- سیم‌پیچ متحرک (روتور)
- دیود (یکسوکننده‌های ولتاژ)
- زغال‌ها و جازغالی
- پره خنک‌کننده
تفاوت دینام و آلترناتور
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، امروزه به جای دینام از آلترناتور استفاده می‌شود. البته در اصطلاح به آن دینام آلترناتور نیز می‌گویند و گاهی برای خلاصه سازی از همان اصطلاح دینام برای نسل جدید ژنراتورهای خودرو استفاده می‌شود. اما تفاوت دینام‌های قدیمی با آلترناتورها در چیست؟ هر دو شباهت‌های زیادی با هم دارند و عملکرد یکسانی نیز دارند. هر دو از مفهوم یکسان میدان‌های الکترومغناطیسی برای تولید نیرو استفاده می‌کنند. تفاوت اصلی این دو در نوع جریانی است که تولید می‌کنند. دینام‌های قدیمی جریان مستقیمی تولید می‌کنند که در همان جهت جریان دارد. به همین دلیل در دورهای پایین موتور نمی‌توانند جریان برق کافی برای خودرو تامین کنند. در مقابل، آلترناتور دینام، یک جریان برق متناوب تولید می‌کند که بطور مداوم تغییر جهت می‌دهد. به همین دلیل مشکل تامین برق در دورهای پایین که به خصوص در ترافیک‌ها وجود دارد، حل شده است.
علائم خرابی دینام
موارد زیر می‌تواند باعث آسیب دیدن دینام شود:
- شارژ بیش از حد
- چسبیدن پلاتین قطع و وصل در موقع خاموش بودن موتور
- گیر کردن آرمیچر به بدنه پوسته و اتصالی سیم های دینام
- خرابی بوش بلبرینگ
- چسبیدن پلاتین شارژ آفتامات در موقع روشن بودن موتور
1 دیدگاه