بعضی از قطعات در خودرو وجود دارند که نقش آنها خیلی جدی و مهم در نظر گرفته نمی‌شود و تصور میشود که بود و نبودشان خیلی تفاوتی ایجاد نمی‌کند. یکی از این قطعات شلگیر یا گل پخش کن خودرو است. اهمیت این قطعه در آسیب نرسیدن به سایر قطعات خودرو و محافظت از آنها، می‌باشد. به خصوص در روزهایی که برف و باران می‌بارد و گل و لای در سطح جاده زیاد است، اهمیت شلگیر بیش از پیش مشخص میشود. همچنین وجود این قطعه در جاده‌های ناهموار و سنگلاخ نیز ضروری است زیرا میتواند از زیربندی خودروی شما مراقبت کند تا آن قطعات دچار سوراخ شدن و آسیب دیدن نشوند. پس در واقع فرقی ندارد جاده‌ایی که در آن رانندگی می‌کنید چگونه است. برفی و بارانی، خاکی، گل آلود، شنی، سنگریزه و هرگونه آلودگی و کثیفی! شلگیر از پاشیده شدن این مواد به داخل قطعات داخلی و موتور خودرو جلوگیری و ممانعت به عمل می‌آورد. اما شلگیر از چه قطعاتی و در مقابل چه چیزهایی و چگونه محافظت می‌کند؟ از چه جنسی و چگونه ساخته میشود؟ در ادامه با تن پارت همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
فهرست مطالب
شلگیر خودرو چیست؟
شلگیر (به انگلیسی Fender Liner) که نام دیگر آن “گل پخش کن” است، قطعه‌ای در خودرو است که برای جلوگیری از رسیدن گل و لای و گرد و خاکی که هنگام حرکت تایرهای خودرو به زیر آن پاشیده میشود، کاربرد دارد. شلگیر که حالتی نیم دایره‌ای دارد و معمولاً قابل مشاهده نیستند، در پایین گلگیر و در پشت لاستیک خودرو قرار گرفته و توسط یکسری پیچ و یا خار به خودرو متصل می‌گردد. زمانی که چرخ برداشته شود، آنها به وضوح قابل مشاهده هستند.
شلگیر، به سادگی یک مانع پلاستیکی بین گلگیر و موتور است و در اکثر خودروهای مدرن نصب میشود. هر چرخ دارای شلگیر جداگانه است که وظیفه آن جلوگیری از نفوذ خاک، گل، آب، سموم محیطی، گل و لای (در مناطق برفی) و سایر ناخالصی‌ها به داخل محفظه موتور و ایجاد خوردگی و آسیب شدید است. همچنین به محافظت از سیم کشی و سایر اجزای داخل چرخ در برابر خوردگی کمک می‌کند. در خودروهای قدیمی‌تر، پوشش داخلی گلگیر از فلز ساخته می‌شد و در خودروهای مدرن‌تر، ترموپلاستیک که ماده‌ای غیر خورنده و مقاوم است.
شلگیرها به ویژه در فصل زمستان مستعد آسیب هستند. وقتی هوا سرد است، قطعات پلاستیکی به راحتی می‌شکنند. رانندگی بر روی برف میتواند به شلگیر خودرو آسیب برساند. اگر در باران، بدون شلگیر یا با شلگیر آسیب دیده رانندگی می‌کنید، رطوبت میتواند به راحتی به داخل چرخ نفوذ کند و سیم کشی چراغ جلو را خراب کند.
به دلیل اینکه قسمتی از هوای اطراف موتور از زیر شلگیر جریان پیدا می‌کند که باعث پایین آمدن دمای موتور میشود، بر روی شلگیرها یک سری شیار طراحی میشود تا دمای موتور به خوبی پایین بیاید. البته ممکن است بگویید که خب ممکن است ناخالصی‌ها نیز از بین این شیارها عبور کند و به داخل موتور راه پیدا کند. طراحان فکر اینجا را نیز کرده‌اند و به نحوی این شیارها را طراحی کرده‌اند که فقط هوا را از خود عبور دهند و سنگریزه‌ها و آشغال موجود در سطح خیابان و جاده را از خود عبور ندهند.
اگر بخواهیم به صورت لیست وار، وظایفی که شلگیر به صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌دهد را بگوییم، عبارتند از:
- جلوگیری از پاشیده شدن آب به قطعات داخلی
- جلوگیری از پرتاب شدن هرگونه سنگریزه‌های جاده و برخورد با داخل موتور
- جلوگیری از زنگ زدگی قطعات فلزی
- افزایش طول عمر قطعات خودرو
جنس و نحوه ساخت شلگیر خودرو
شلگیر خودرو از چه جنسی ساخته شده است؟ در خودروهای قدیمی‌تر شلگیر را از جنس فلز می‌ساختند اما در خودروهای امروزی این قطعه از ماشین از جنس پلاستیک نرم و مقاوم ساخته شده است. اما چرا مقاوم؟ از آنجایی که شلگیر خودرو باید جلوی ضربات سنگریزه‌ها را بگیرد و دچار آسیب نشود، می‌بایستی از جنس پلاستیکی ساخته شود که مقاوم است. در واقع شلگیرها از پلی پرو پیلن ساخته شده‌اند و همچنین پلاستیک مخصوصی هم به آنها تزریق شده است. جنس شلگیر خودرو باید به نحوی باشد که دارای خاصیت ضربه پذیری زیادی باشد و همچنین در مقابل حرارت هم مقاوم باشد. از طرف دیگر باید بتوانند در هوای سرد و گرم بدون مشکل به فعالیت خود ادامه دهد. از دیگر خصوصیاتی که شلگیر خودرو باید داشته باشد این است که در برابر پاشیده شدن روغن، ضد یخ، یا بنزین و اسید مقاومت داشته باشد. البته این مقاومت فقط مختص شلگیر خودرو نیست و تمام قطعات به کار رفته در خودرو باید در مقابل این مواد مقاوم باشند.
برای ساخت شلگیر، در گام ابتدایی، یکسری ورق برش داده میشود. برای برش دادن این ورقه‌ها از دستگاه‌های برشکاری و یا از لیزر استفاده میشود. بعد از اینکه برشکاری انجام شد، ورق‌ها به وسیله دستگاه پرس، خم می‌گردد. در گام دوم پوشش کروماتیک بر روی این ورق‌ها زده شده تا از زنگ زدن آنها پیشگیری شود. در گام سوم پلاستیک مذاب به درون ورقه‌ها تزریق میشود. در گام چهارم درجه دمای پلاستیک به آرامی کاهش پیدا می‌کند. البته باید این سرد کردن پلاستیک آرام آرام صورت گیرد تا یکنواختی در شلگیر ایجاد شود. در گام پنجم برای دومین و آخرین بار برای خم کردن ورق‌ها، از ثابت کننده مخصوص خم استفاده میشود که به آن فیکسچر مخصوص خم نیز می‌گویند. در گام نهایی پلیسه‌های اضافی موجود در شلگیر درست شده از آن گرفته میشود و شلگیر ساخته شده به خودرو متصل می‌گردد.
قیمت شلگیر خودرو
قیمت شلگیر از ماشینی به ماشین دیگر متفاوت است. جنس شلگیر و همچنین این که شلگیر مخصوص عقب خودرو باشد یا جلوی آن هم در قیمت آن بسیار موثر است. متاسفانه بسیاری از شلگیرهایی که در بازار ایران به فروش می‌رسند از جنس پلاستیک شکننده هستند که کیفیت بسیار پایینی دارند. در خرید شلگیر به استفاده از پلاستیک نرم در آن توجه داشته باشید. عامل دیگری که در قیمت شلگیر موثر است، طراحی آن است زیرا بعضی از مدل‌ها به‌گونه‌ای طراحی میشود که حالت تزئینی نیز داشته باشند. افراد علاقمند به زیبایی ماشین معمولاً هزینه بیشتری را به خاطر زیبا بودن شلگیر پرداخت می‌کنند.
جمع‌بندی
از آنجایی که قطعات موتوری خودرو، قطعات سیستم جلوبندی و سیستم تعلیق خودرو از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند، حفظ و نگهداری از آنها باعث جلوگیری در بسیاری از هزینه‌های احتمالی تعمیر و تعویض در آینده می‌باشد و باعث افزایش طول عمر قطعات داخلی میشود. به همین دلیل شلگیر را می‌توان یکی از ملزومات و واجبات خودرو به شمار آورد که نباید آن را نادیده گرفت. متاسفانه در بسیاری از خودروها این قطعه بر روی ماشین نصب نشده است و رانندگان باید آن را به صورت جداگانه خریداری کنند. پس حتماً بررسی نمایید که خودروی شما دارای شلگیر باشد تا به قطعات خودرو آسیبی وارد نشود. همچنین شلگیرها باید بهطور مرتب بازرسی شوند و در صورت نیاز اقدام به تعویض آنها شود زیرا با گذشت زمان ممکن است فرسوده شوند.
پرسش و پاسخ
آیا استفاده از شلگیر لازم است؟
بهطور خلاصه، میتوانید بدون شلگیر رانندگی کنید، اما توصیه میشود شلگیر شکسته یا گم شده خود را در اسرع وقت تعویض کنید. نادیده گرفتن آن در نهایت منجر به آسیبهایی میشود که تعمیر آنها میتواند بسیار گران تمام شود. بهطور کلی، شلگیر به اندازه سایر قسمتهای وسیله نقلیه شما مهم است.
هدف از شلگیر در خودرو چیست؟
هدف اصلی شلگیر جلوگیری از ورود برف، باران، سنگ ریزه، گلولای و هرگونه مواد دیگر به داخل موتور و جلوبندی خودرو است. زیرا آنها میتوانند باعث آسیب جدی شوند.